Impulsprojecten maken het verschil: wetenschappelijk onderzoek naar Family Based Treatment
Het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel biedt sinds 2021 impulsgelden om hiaten in de jeugdzorg op te lossen en kennis te vergroten. Deze steun helpt jeugdhulporganisaties en gemeenten om passende hulp te organiseren of onderzoek te doen naar effectieve methoden. Afgelopen maand spraken we met Jildou Van der Velde, systeemtherapeut bij Karakter, over haar onderzoek naar Family-Based Treatment (FBT) bij eetstoornissen onder jongeren, samen met GZ-psycholoog Andrea Schapink.
FBT bij Karakter
Binnen de eetstoorniszorg is de eerste keuze voor kinderen en jongeren een gezinsgerichte behandeling, zoals de Familiegerichte Therapie (Family-Based Treatment, FBT). Deze benadering wordt wereldwijd als effectief beschouwd voor jongeren met eetproblemen. Bij Karakter komen de gezinsbehandelaars bij de gezinnen thuis om daar de FBT uit te voeren, wat verschilt met hoe FBT oorspronkelijk in de Verenigde Staten ontwikkeld is. Dit wordt FBT-H genoemd.
Karakter start onderzoek naar FBT
Hoewel FBT wereldwijd wordt aanbevolen als methodiek voor eetstoornissen bij jeugdigen, is er binnen de Nederlandse context nauwelijks onderzoek naar gedaan. Dit heeft Karakter ertoe aangezet om te onderzoeken wat de resultaten zijn van deze behandeling en hoe mensen die de behandeling ontvangen deze ervaren in Nederland. Dit onderzoek heeft de naam F-EET gekregen.
Doelen van het onderzoek
De toenemende zorgen in Nederland over jongeren met eetstoornissen dwingen clinici om systematisch in kaart te brengen wat elementen zijn die een behandeling efficiënt en succesvol maken. Juist ook bij jongeren met eetstoornissen met comorbiditeit. Een belangrijk streven hierbij is om professionals, met meer vertrouwen, ambulante gezinsbehandeling in de thuissituatie te laten bieden.
De doelstelling voor dit onderzoek sluit hierop aan, namelijk het verwerven van inzicht en kennis in de werkingsmechanismen en effecten van ambulante FBT-behandeling, in de thuissituatie, bij jongeren/gezinnen met eetstoornissen en co-morbiditeit en daarbij een praktische leidraad schrijven voor professionals in de kinder- en jeugdpsychiatrie die hen handvatten biedt om ambulante FBT-behandeling bij jongeren en gezinnen met eetstoornissen en comorbiditeit zo goed mogelijk in de thuissituatie vorm te kunnen geven.
Opstart onderzoek
Jildou en Andrea werken bij Karakter veel met jongeren en gezinnen die kampen met een eetstoornis, daarnaast doen zij tegelijkertijd onderzoek naar FBT. Ze voeren casestudies en een kwalitatief onderzoek uit. Samen met een aantal collega-onderzoekers volgen ze een aantal gezinnen nauwlettend die de behandelingen ondergaan. Het onderzoek heeft een lange aanloop gehad vanwege administratieve eisen en de noodzaak van toestemming van een medische commissie. Dit nam 1,5 jaar in beslag. Inmiddels zijn ze ruim een halfjaar bezig met het includeren van deelnemers en hebben ze nu de helft van het benodigde aantal inclusies bereikt. Het streven is minimaal 10 deelnemers, maar het liefst 14. In het kader van het onderzoek hebben de betrokken professionals zich verder verdiept in FBT en opnieuw scholing en supervisie gevolgd van de grondleggers in Amerika.
Onderzoeksgroep
In het onderzoek worden jeugdigen vanaf 12 jaar meegenomen. Deze jongeren hebben allemaal een eetstoornis én een (vermoeden van) een andere psychiatrische aandoening; dit noemen we co-morbiditeit. FBT is juist voor jongeren geschikt omdat het sterk focust op de rol van ouders in het ondersteunen van hun kinderen bij het maken van gezonde keuzes en bij moeilijke momenten.
Rol Expertisenetwerk - impulsgeld
Om het onderzoek te kunnen starten, ontving de onderzoeksgroep subsidie vanuit hun eigen organisatie Karakter. Omdat ze meer patiënten willen includeren, hebben ze een impulsaanvraag gedaan bij het Expertisenetwerk. Het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel heeft impulsgelden toegekend voor onderzoek naar ambulante gezinstherapie (FBT) bij jeugdigen met eetstoornissen en comorbiditeit. Het netwerk is positief over het onderzoek, omdat het bijdraagt aan het begrijpen van werkingsmechanismen en effecten van FBT en het de kwaliteit van zorg verbetert. We benadrukken het belang van brede kennisdeling. Met de vergroting van de onderzoekspopulatie kunnen de resultaten die daaruit voortkomen een grotere impact hebben. Wanneer blijkt dat vanuit dit onderzoek de FBT een helpende interventie is kunnen we deze toevoegen aan de data-bank jeugdinterventies.
Belang onderzoek
Dit soort onderzoeken zijn cruciaal om vast te stellen of er een toename is in lichamelijke gezondheid bij de doelgroep en om te begrijpen wat jongeren en ouders van de behandeling vinden. Door te weten wat werkt, kunnen behandelingen verder worden verbeterd. Het onderzoek levert nu al op dat ze in bredere zin meer met elkaar in gesprek komen over wat belangrijk is voor deze groep jongeren. De samenwerking met ketenpartners zoals ziekenhuizen en collega-instellingen draagt hieraan bij. Over ongeveer een jaar zullen de eerste data beschikbaar worden. Uiteraard delen we tegen die tijd verdere inzichten.
Heb je vragen?
Voor vragen over het F-EET onderzoek of over FBT, stuur een mail naar:
Bekijk hier het filmpje over FBT.